HISTORYAmong the last Native groups

HISTORY
Among the last Native groups to come into North America, the Inuit crossed the Bering land bridge sometime between 6000 B.C. and 2000 B.C. , according to various sources. Anthropologists have discerned several different cultural epochs that began around the Bering Sea. The Denbigh, also known as the Small Tool culture, began some 5000 years ago, and over the course of the next millennia it spread westward though Arctic Alaska and Canada. Oriented to the sea and to living with snow, the Denbigh most likely originated the snow house. Characterized by the use of flint blades, skin-covered boats, and bows and arrows, the Denbigh was transformed further east into the Dorset Tradition by about 1000 B.C.
Signs of both the Denbigh and Dorset cultures have been unearthed at the well-known Ipiutak site, located near the Inuit settlement of Point Hope, approximately 125 miles north of the Arctic Circle. Point Hope, still a small Inuit village at the mouth of the Kukpuk River, appears to have been continuously inhabited for 2,000 years, making it the oldest known Inuit settlement. The population of the historical Ipiutak was probably larger than that of the modern village of Point Hope, with a population of about 2,000 people. Houses at Ipiutak were small, about 12 by 15 feet square, with sod-covered walls and roof. Benches against the walls were used for sleeping, while the fire was kept in a small central depression of the main room. Artifacts from the site indicate that the Ipiutak hunted sea and land mammals, as do modern Inuit. Seals, walruses, and caribou provided the basis of their diet. Though the tools of whale hunting, including harpoons, floats, and sleds, were missing from this site, bone and ivory carvings of a rare delicacy—reminiscent of some ancient Siberian art—were found.
Other Inuit settled in part-time villages during the same epoch. The continuous development of these peoples is demonstrated by the similarities in both ancient and modern Inuit cultures. Called by some the Old Bering Sea Cultures, these early inhabitants traveled by kayak and umiak skin boats in the warmer months, and by sled in the winter. Living near the coast, they hunted sea and land mammals, lived in tiny semi-subterranean dwellings, and developed a degree of artistic skill.
The Dorset culture was later superseded by the Norton culture, which was in turn followed by the Thule. The Thule already had characteristics of culture common to Inuit culture: the use of dogs, sleds, kayaks, and whale hunting with harpoons. They spread westward through Canada and ultimately on to Greenland. However, it appears that some of the Thule backtracked, returning to set up permanent villages in both Alaska and Siberia.
Anthropologically classified as central-based wanderers, the Inuit spent part of the year on the move, searching for food, and then part of the year at a central, more permanent camp. Anywhere from a dozen to fifty people traveled in a hunting group. The year was divided into three hunting seasons, revolving around one animal. The hunting seasons were seal, caribou, and whale. The yearly cycle began with the spring seal hunting, continued with caribou hunting in the summer, and fishing in the autumn. A caribou hunt was also mounted in the fall. In the far north, whales were hunted in the early spring. It was a relentless cycle, broken up with occasional feasts after the seal and caribou hunts, and with summer trade fairs to which groups from miles around attended.
Though most Arctic peoples were not organized into tribes, those of present-day Alaska are to

Inuit men in Nome, Alaska play drums and sing as another man dances.
a certain extent. One reason for such organization is the whaling occupation of the northwestern Alaska natives. These people settled north of the Brooks Range and along the coast from Kotzebue in the southwest, up to Point Hope and north and east to Barrow, the mouth of the Colville River, and on to the present-day Canadian border at Demarcation Point. These areas provided rich feeding grounds for bowhead whale. Strong leaders were needed for whaling expeditions; thus, older men with experience who knew how to handle an umiak, the large wooden-framed boat, used to hunt whales.
For thousands of years the Inuit lived lives unrecorded by history. This changed with their first contact with Europeans. The Vikings under Eric the Red encountered Inuit in Greenland in 984. Almost six hundred years later, the British explorer Martin Frobisher made contact with the Central Inuit of northern Canada. In 1741, the Russian explorer, Vitus Bering, met the Inuit of Alaska. It is estimated that there were about 40,000 Inuit living in Alaska at the time, with half of them living in the north, both in the interior and in the far northwest. The Inuit, Aleut, and Native Americans living below the Arctic Circle were the most heavily affected by this early contact, occasioned by Russian fur traders. However, northern Inuit were not greatly affected until the second round of European incursions in the area, brought on by an expanded whale trade.
Russian expeditions in the south led to the near destruction of Aleutian culture. This was the result of both the spread of disease by whites as well as outright murder. The first white explorers to reach Arctic Alaska were the Englishmen Sir John Franklin and Captain F. W. Beechey. Both noted the extensive trade carried on between Inuit and Indian groups. Other early explorers, including Alexander Kasherov, noted this intricate trading system as well, in which goods were moved from Siberia to Barrow and back again through a network of regularly held trade fairs. All of this changed, however, with the arrival of European whalers by the mid-nineteenth century. Formerly hunters of Pacific sperm whale, these whaling fleets came to Arctic regions following the bowhead whale migration to the Beaufort Sea for summer feeding. Unlike the Inuit, who used all parts of the whale for their subsistence, the whaling fleets from New England and California were interested primarily in baleen, the long and flexible strips of keratin that served as a filtering system for the bowhead whale. This material was used for the manufacture of both buttons and corset hooks, and fetched high prices. One bowhead could yield many pounds and was valued at $8000, a substantial amount of money for that time.
In 1867, the United States purchased Alaska, and whaling operations increased. The advent of steam-powered vessels further increased the number of ships in the region. Soon, whaling ships from the south were a regular feature in Arctic waters. Their immediate effect was the destruction of the intricate trading network built up over centuries. With the whalers to pick up and deliver goods, Inuit traders were no longer needed. A second effect, due to contact between the whalers and the Inuit, was the introduction of new diseases and alcohol. This, in conjunction with an obvious consequence of the whaling industry, the reduction of the whale population, made life difficult for the Inuit. Dependence on wage drew the Inuit out of their millennia-long hunting and trading existence as they signed on as deckhands or guides. Village life became demoralized because of the trade in whiskey. Small settlements disappeared entirely; others were greatly impacted by diseases brought by the whalers. Point Hope lost 12 percent of its population in one year. In 1900, 200 Inuit died in Point Barrow from a flu epidemic brought by a whaler, and in 1902, 100 more were lost to measles.
Although relatively unaffected by the whaling operations, the Inuit of the inland areas, known as Nuunamiut, also saw a sharp decline in their population from the mid-nineteenth century. Their independence had not protected them from the declining caribou herds nor from increasing epidemics. As a result, these people almost totally disappeared from their inland settlements, moving instead to coastal areas.
MODERN ERA
A number of actions were undertaken in attempts to improve the conditions of the Inuit at the end of the nineteen century and the early years of the twentieth century. The U.S. government intervened, obstensibly, to ameliorate the situation with improved education. However, the motivations behind this strategy by the U.S. government are the subject of much debate by many Natives and scholars of Inuit culture and history. Schools were established at Barrow and Point Hope in the 1890s, and new communities were only recognized once they established schools. The government also tried to make up for depleted resources, as the whaling trade had died out in the early years of the twentieth century, due to depleted resources as well as the discovery of substitutes for baleen. The U.S. Bureau of Education, the office given responsibility for the Inuit at the time, imported reindeer from Siberia. They planned to turn the Inuit, traditionally semi-sedentary hunters, into nomadic herders. However, after an early peak in the reindeer population in 1932, their numbers dwindled, and the reindeer experiment ultimately proved a failure. Game was no longer plentiful, and the Inuit themselves changed, seeking more than a subsistence way of life. For a time, beginning in the 1920s, fox fur trading served as a supplement to subsistence. Yet, trapping led to an increased breakdown of traditional cooperative ways of life. Fox fur trading lasted only a decade, and by the 1930s, the U.S. government was pouring more money into the area, setting up post offices, and aid relief agencies. Christian missions were also establishing school in the region. Concurrent with these problems was an increase in mortality rates from tuberculosis.
The search for petroleum also greatly affected the region. Since the end of World War II, with the discovery of North Slope oil in 1968, the culture as well as the ecology of the region changed in ways never imagined by nineteenth-century

Results (Thai) 1:

ประวัติระหว่างกลุ่มดั้งเดิมล่าสุดมาในทวีปอเมริกาเหนือ Inuit ที่ข้ามสะพานแผ่นดินเบริงบางครั้งระหว่าง 6000 บีบี 2000 จากแหล่งต่าง ๆ มานุษยได้เข้าใจ epochs วัฒนธรรมแตกต่างกันหลายที่เริ่มรอบทะเลเบริง Denbigh หรือที่เรียกว่าวัฒนธรรมเครื่องมือเล็ก เริ่มบาง 5000 ปีที่ผ่านมา และผ่านหลักสูตรของวัดวาอารามถัดไป มันแพร่กระจาย westward ว่าอาร์กติกอลาสก้าและแคนาดา Denbigh มุ่งเน้น ไปในทะเล และ จะอยู่กับหิมะ จะมาบ้านหิมะ ลักษณะ โดยใช้ใบมีดหินเหล็กไฟ ผิวครอบคลุม เรือ ริบ และลูกศร Denbigh ถูกเปลี่ยนเพิ่มเติมทิศตะวันออกเป็นประเพณีดอร์เซ็ท โดยประมาณ 1000 บีของวัฒนธรรมทั้ง Denbigh และ Dorset มี unearthed ไซต์ Ipiutak รู้จัก ใกล้ Inuit ชำระความหวังจุด ประมาณ 125 ไมล์ทางตอนเหนือของอาร์กติกเซอร์เคิล จุดความหวัง ยังคง Inuit หมู่บ้านเล็ก ๆ ที่ปากแม่น้ำ Kukpuk ดูเหมือนจะได้รับอย่างต่อเนื่องอาศัยอยู่ 2000 ปี ทำจ่าย Inuit ชื่อดังเก่าแก่ที่สุด ประชากรของ Ipiutak ประวัติศาสตร์อาจจะมากกว่าที่หมู่บ้านแห่งความหวังจุด มีประชากรประมาณ 2000 คนได้ บ้านพัก Ipiutak ได้ขนาดเล็ก ประมาณ 12 โดย 15 ฟุตสแควร์ สดครอบคลุมผนังและหลังคา ม้านั่งกับผนังใช้สำหรับนอน ในขณะที่ไฟถูกเก็บในภาวะซึมเศร้ากลางเล็กของห้องหลัก สิ่งประดิษฐ์จากไซต์ระบุว่า Ipiutak การล่าสัตว์หรือค้าทะเลและที่ดินเลี้ยงลูกด้วยนม ทำ Inuit ที่ทันสมัย สัญลักษณ์ walruses, caribou ให้พื้นฐานของอาหารของพวกเขา ถึงเครื่องมือของเวลล่า harpoons ลอย และ sleds หายไปจากเว็บไซต์นี้ กระดูก และงาช้างแกะสลักของอาหารหายาก — ของศิลปะบางไซบีเรียโบราณซึ่งพบInuit อื่น ๆ แล้วในหมู่บ้านชั่วคราวในช่วงยุคเดียวกัน การพัฒนาอย่างต่อเนื่องของคนเหล่านี้จะแสดง โดยความคล้ายคลึงในวัฒนธรรม Inuit ทั้งโบราณ และสมัยใหม่ บางคนเรียกกันวัฒนธรรมทะเลเบริงเก่า คนเหล่านี้ก่อนเดินทาง โดยเรือคายัคและ umiak เรือผิวเดือนอุ่น และเลื่อนในฤดูหนาว พวกเขาอาศัยอยู่ใกล้ชายฝั่ง การล่าสัตว์หรือค้าทะเลและที่ดินเลี้ยงลูกด้วยนม อาศัยอยู่ในบริเวณใต้พื้นดินกึ่งเล็ก และพัฒนาระดับของทักษะศิลปะวัฒนธรรมดอร์เซ็ทภายหลังได้ถูกทดแทน ด้วยวัฒนธรรม Norton ซึ่งถูกใช้ตาม Thule Thule ที่มีลักษณะของวัฒนธรรมวัฒนธรรม Inuit ไปแล้ว: ใช้สุนัข sleds เรือคายัค เวลล่าสัตว์กับ harpoons มีแพร่กระจายทางตะวันตกของผ่านแคนาดาและไปยังกรีนแลนด์ อย่างไรก็ตาม มันปรากฏว่า บางส่วนของ Thule ที่ backtracked กลับมาตั้งหมู่บ้านถาวรในอลาสกาและไซบีเรียAnthropologically จัดให้เป็นกลางตามวันเดอเรอร์ส Inuit ที่ใช้ส่วนหนึ่งของการย้าย หาอาหาร ปี แล้วส่วนปีที่ค่ายเซ็นทรัล ถาวรกว่า ใด ๆ จากคนโหลห้าสิบเดินในกลุ่มล่าสัตว์ ปีถูกแบ่งออกเป็นฤดูกาลล่าสัตว์สาม หมุนรอบหนึ่งสัตว์ ฤดูล่าสัตว์ได้ตรา caribou และปลาวาฬ รอบปีเริ่มต้น ด้วยตราสปริงล่าสัตว์ กับ caribou ล่าสัตว์ในฤดูร้อน และตกปลาในฤดูใบไม้ร่วง นอกจากนี้ยังมีเมาต์ล่า caribou ในฤดูใบไม้ร่วง ในภาคเหนือไกล ปลาวาฬถูกล่าสัตว์หรือค้าในฤดูใบไม้ผลิต้น มันเป็นวงจร relentless เสียค่า feasts เป็นครั้งคราวหลังจาก hunts ตราและ caribou และฤดูร้อนตอนที่กลุ่มจากไมล์ประมาณร่วมว่าขั้วโลกเหนือมากที่สุดคนที่ไม่แบ่งชนเผ่า อลาสก้าเหตุการณ์เหล่านั้นจะ ผู้ชาย Inuit Nome อะลาสกาเล่นกลอง และร้องเพลงเป็นเต้นคนอื่นบางขอบเขต เหตุผลหนึ่งสำหรับองค์กรดังกล่าวคือ อาชีพ whaling ของชาวพื้นเมืองอะแลสกาตะวันตกเฉียงเหนือ คนเหล่านี้แล้ว จากช่วงบรู๊คส์ และ ริมฝั่งทะเลจาก Kotzebue ในแบบตะวันตกเฉียงใต้ หวังจุด และเหนือ และตะวันออกกับบาร์โร ปากแม่ น้ำ Colville และไป ยังชายแดนแคนาดาเหตุการณ์จุดแบ่ง พื้นที่เหล่านี้ให้เหตุผลอุดมไปด้วยอาหารสำหรับปลาวาฬ bowhead จำเป็นสำหรับ whaling เลือก ผู้นำแข็งแรง ดังนั้น เก่าคน มีประสบการณ์รู้วิธีการจัดการกับการ umiak ขนาดใหญ่กรอบไม้เรือ ใช้ในการล่าปลาวาฬพัน ๆ ปี Inuit ที่อาศัย unrecorded โดยประวัติชีวิต นี้เปลี่ยนแปลงได้ ด้วยการติดต่อครั้งแรกกับชาวยุโรป ไวกิ้งภายใต้ Eric แดงพบ Inuit ในเกาะกรีนแลนด์ใน 984 เกือบหกร้อยปี explorer อังกฤษ Frobisher มาร์ตินได้ติดต่อกับ Inuit กลางเหนือแคนาดา ใน 1741, explorer รัสเซีย Vitus เบริง พบ Inuit อลาสก้า มีประเมินว่า มี Inuit ประมาณ 40000 อยู่ในอลาสก้าเวลา กับครึ่งหนึ่งของชีวิตในภาคเหนือ ทั้งภายใน และ ในสุดตะวันตกเฉียงเหนือ Inuit, Aleut และชาวอเมริกันพื้นเมืองที่อาศัยอยู่ด้านล่างวงกลมอาร์กติกได้รับผลกระทบมากที่สุด โดยผู้ติดต่อนี้ก่อน occasioned โดยผู้ค้าขนสัตว์รัสเซีย อย่างไรก็ตาม Inuit ภาคเหนือมีไม่มากมีผลกระทบจนกว่ารอบสองของการรุกรานของยุโรปในพื้นที่ นำบน โดยการค้าขยายเวลเลือกรัสเซียใต้นำไปทำลายวัฒนธรรม Aleutian ใกล้ นี้เป็นผลของทั้งสองการแพร่กระจายของโรคโดยขาวฆ่าทันที เอ็กซ์พลอเรอร์สีขาวแรกถึงอาร์กติกอลาสก้าได้ Englishmen เซอร์จอห์นแฟรงคลินและกัปตัน F. ปริมาณ Beechey ทั้งสังเกตการค้ามากมายที่ดำเนินในระหว่างกลุ่ม Inuit และอินเดีย อื่น ๆ ช่วงเอ็กซ์พลอเรอร์ รวมทั้งอเล็กซานเดอร์ Kasherov ไว้ซับซ้อนค้าระบบนี้เช่น ในสินค้าที่ได้ถูกย้ายจากไซบีเรียไปบาร์โรและกลับมาอีกครั้งผ่านเครือข่ายของงานแสดงสินค้าที่จัดขึ้นเป็นประจำ ทั้งหมดนี้เปลี่ยน อย่างไรก็ตาม ที่มาของยุโรป whalers โดยปั้นจั่นกลางศตวรรษ เดิม นักล่าวาฬสเปิร์มแปซิฟิก fleets whaling เหล่านี้มาถึงขั้วโลกเหนือภูมิภาคต่อการย้ายวาฬ bowhead ทะเลโบฟอร์ตร้อนอาหาร ต่างจาก Inuit ที่ใช้ทุกส่วนของวาฬชีพของพวกเขา fleets whaling จากนิวอิงแลนด์และแคลิฟอร์เนียได้สนใจหลัก baleen แถบยาว และยืดหยุ่นของ keratin ที่ทำหน้าที่เป็นระบบกรองสำหรับปลาวาฬ bowhead วัสดุนี้ถูกใช้สำหรับการผลิตของปุ่มและรัดตะขอ และนำมาใช้ราคาสูง Bowhead หนึ่งได้ผลผลิตหลายปอนด์ และมีค่าที่ $8000 จำนวนมากของเงินในเวลานั้นใน 1867 สหรัฐอเมริกาซื้อรัฐอะแลสกา และ whaling ดำเนินงานเพิ่มขึ้น มายไอน้ำขับเคลื่อนเรือเพิ่มจำนวนเรือในภูมิภาคต่อไป เร็ว ๆ นี้ whaling เรือจากภาคใต้มีลักษณะปกติในน้ำทะเลขั้วโลกเหนือ มีผลทันทีของพวกเขาถูกทำลายเครือข่ายค้าซับซ้อนสร้างขึ้นมาในสังคมไทย มี whalers การรับส่งสินค้า Inuit ค้าไม่จำเป็น ผลสอง เนื่องจากการติดต่อระหว่างการ whalers และ Inuit เป็นโรคใหม่และแอลกอฮอล์แนะนำ นี้ ร่วมกับสัจจะที่ชัดเจนของอุตสาหกรรม whaling การลดลงของประชากรวาฬ ทำชีวิตยาก Inuit พึ่งค่าจ้างวาด Inuit วรรษยาวล่าสัตว์และมีค้าของพวกเขาเป็นผู้ลงนามใน deckhands หรือแนะนำ หมู่บ้านชีวิตกลายเป็นรอดเนื่องจากการค้าในวิสกี้ การชำระเงินขนาดเล็กหายไปทั้งหมด อื่น ๆ อย่างมากได้รับผลกระทบจากโรคโดย whalers ที่ ความหวังจุดหายไปร้อยละ 12 ของประชากรในหนึ่งปี ใน 1900, 200 Inuit ตายในจุด บาร์โรจากไข้หวัดโรคระบาดโดย whaler เป็น และใน 1902, 100 ขึ้นมีเสียหัดแม้ว่าผลกระทบจากการดำเนินงาน whaling, Inuit พื้นที่ตั้ง เรียกว่า Nuunamiut ค่อนข้างยังเห็นลดลงของประชากรจากศตวรรษปั้นจั่นกลางคมชัด ความเป็นอิสระของพวกเขามีไม่ป้องกันพวกเขา จากฝูง caribou ลดลง หรือ จากโรคระบาดเพิ่มขึ้น ดัง คนเหล่านี้เกือบทั้งหมดหายไปจากการชำระเงินของพวกเขาในประเทศ แทนย้ายไปยังพื้นที่ชายฝั่งทะเลยุคสมัยใหม่จำนวนของการกระทำได้ดำเนินความพยายามที่จะปรับปรุงเงื่อนไขของ Inuit ที่สิ้นสุดของศตวรรษทส่วนและช่วงปีแรก ๆ ของศตวรรษที่ยี่สิบ รัฐบาลสหรัฐอเมริกาเข้าแทรกแซง obstensibly การ ameliorate สถานการณ์ที่ มีการศึกษาดีขึ้น อย่างไรก็ตาม โต่งหลังกลยุทธ์นี้โดยรัฐบาลสหรัฐฯ เป็นเรื่องถกเถียงกันมากโดยชาวพื้นเมืองมากมายและนักปราชญ์ Inuit วัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ โรงเรียนก่อตั้งขึ้นที่บาร์โรและจุดความหวังในช่วงปี 1890 การสื่อ และชุมชนใหม่ที่รู้จักเท่านั้นเมื่อพวกเขาได้ก่อตั้งโรงเรียน รัฐบาลยัง พยายามจัดทำขึ้นสำหรับพร่องทรัพยากร เป็นการค้า whaling เสียชีวิตออกมาในช่วงปีแรก ๆ ของศตวรรษที่ยี่สิบ เนื่องจากพิกทรัพยากรตลอดจนการค้นพบของแทนที่ baleen ในสหรัฐอเมริกาสำนักการศึกษา สำนักงานที่รับผิดชอบ Inuit ที่เวลา นำเข้ากวางขนาดใหญ่จากไซบีเรีย พวกเขาวางแผนแปรสภาพ Inuit นักล่าประจำกึ่งประเพณี nomadic herders อย่างไรก็ตาม หลังจากช่วงที่เริ่มต้นในประชากรกวางขนาดใหญ่ในปี 1932 จำนวน dwindled และกวางขนาดใหญ่ทดลองพิสูจน์ความล้มเหลวในที่สุด ไม่มีเกมมากมาย และ Inuit เอง เปลี่ยน กำลังมากกว่าแบบชีพของชีวิต เวลา เริ่มต้นในปี 1920 จิ้งจอกขนสัตว์ซื้อขายบริการอาหารเสริมชีพ ยัง ดักนำไปสู่การแบ่งเพิ่มวิธีสหกรณ์ดั้งเดิมของชีวิต สุนัขจิ้งจอกขนค้ากินเวลาเพียงทศวรรษที่ผ่านมา และ โดย 1930 รัฐบาลสหรัฐอเมริกาได้เทเงินเข้าไปในพื้นที่ การตั้งค่าไปรษณีย์ และหน่วยงานบรรเทาทุกข์ช่วยเหลือ พันธกิจคริสเตียนยังได้จัดตั้งโรงเรียนในภูมิภาค พร้อมกับปัญหาเหล่านี้ได้เพิ่มขึ้นในอัตราตายจากวัณโรคค้นหาปิโตรเลียมมากยังผลต่อภูมิภาค ตั้งแต่สิ้นสุดสงครามโลก มีการค้นพบน้ำมันลาดเหนือในค.ศ. 1968 วัฒนธรรมรวมทั้งนิเวศวิทยาของภูมิภาคเปลี่ยนวิธีไม่เคยจินตนาการ โดยปั้นจั่นเซ็นจูรี่

Results (Thai) 2:

ประวัติศาสตร์ท่ามกลางกลุ่มชนพื้นเมืองสุดท้ายที่จะเข้ามาในทวีปอเมริกาเหนือ, เอสกิโมข้ามสะพานฝั่งแบริ่งช่วงระหว่าง 6000 BC และ 2000 BC ตามแหล่งต่างๆ
นักมานุษยวิทยาได้มองเห็น epochs ทางวัฒนธรรมที่แตกต่างกันหลายที่เริ่มต้นรอบทะเลแบริ่ง กห์ยังเป็นที่รู้จักวัฒนธรรมเครื่องมือขนาดเล็กเริ่มบาง 5000 ปีที่ผ่านมาและในช่วงพันปีถัดไปมันแพร่กระจายไปทางทิศตะวันตกแม้ว่าอาร์กติกอลาสก้าและแคนาดา มุ่งเน้นไปยังทะเลและการใช้ชีวิตด้วยหิมะที่กห์ส่วนใหญ่มีแนวโน้มที่เกิดขึ้นในบ้านหิมะ โดดเด่นด้วยการใช้ใบมีดหินเรือผิวปกคลุมและคันธนูและลูกศรที่กห์ถูกเปลี่ยนต่อไปทางทิศตะวันออกเข้าสู่ประเพณีดอร์เซ็โดยประมาณ 1000
ปีก่อนคริสตกาลสัญญาณของทั้งกห์และวัฒนธรรมอร์เซ็ทได้รับการค้นพบที่เว็บไซต์Ipiutak ที่รู้จักกันดี ที่ตั้งอยู่ใกล้นิคมเอสกิโมหวังจุดประมาณ 125 ไมล์ทางเหนือของอาร์กติก หวังจุดยังคงเป็นหมู่บ้านเอสกิโมเล็ก ๆ ที่ปากของ Kukpuk แม่น้ำดูเหมือนจะได้รับที่อยู่อาศัยอย่างต่อเนื่องสำหรับปี 2000 ทำให้มันเป็นที่เก่าแก่ที่สุดที่รู้จักกันตั้งถิ่นฐานเอสกิโม ประชากรของประวัติศาสตร์ Ipiutak อาจจะเป็นขนาดใหญ่กว่าของหมู่บ้านที่ทันสมัยของจุดความหวังมีประชากรประมาณ 2,000 คน บ้านที่มีขนาดเล็ก Ipiutak ประมาณ 12 15 ตารางฟุตที่มีผนังที่ปกคลุมไปด้วยหญ้าและหลังคา ม้านั่งกับผนังถูกนำมาใช้สำหรับการนอนหลับขณะที่เกิดไฟไหม้ได้รับการเก็บรักษาไว้ในที่ลุ่มภาคกลางเล็ก ๆ ของห้องหลัก สิ่งประดิษฐ์จากเว็บไซต์ที่ระบุว่า Ipiutak ล่าทะเลและเลี้ยงลูกด้วยนมที่ดินเช่นเดียวกับเอสกิโมที่ทันสมัย ซีล, วอลรัสและกวางคาริบูพื้นฐานของการรับประทานอาหารของพวกเขา แม้ว่าเครื่องมือของการล่าสัตว์วาฬรวมทั้งฉมวกที่ลอยและทั้งสองต่อได้หายไปจากเว็บไซต์นี้กระดูกและการแกะสลักงาช้างของอาหารอันโอชะ-เตือนความทรงจำที่หายากของศิลปะถูกไซบีเรียโบราณที่พบ.
เอสกิโมตัดสินอื่น ๆ ในหมู่บ้านนอกเวลาในช่วง ยุคเดียวกัน การพัฒนาอย่างต่อเนื่องของผู้คนเหล่านี้จะแสดงให้เห็นถึงความคล้ายคลึงกันทั้งในเอสกิโมวัฒนธรรมโบราณและสมัยใหม่ เรียกได้ว่าบางวัฒนธรรมทะเลแบริ่งเก่าเหล่านี้อาศัยอยู่ในต้นเดินทางโดยเรือคายัคและเรือผิว umiak ในเดือนที่อากาศอบอุ่นและโดยการเลื่อนในช่วงฤดูหนาว ที่อาศัยอยู่ใกล้ชายฝั่งที่พวกเขาล่าสัตว์ทะเลและที่ดินที่อาศัยอยู่ในอาคารบ้านเรือนกึ่งใต้ดินเล็ก ๆ และการพัฒนาระดับของทักษะศิลปะ.
วัฒนธรรมดอร์เซ็ถูกแทนที่ในภายหลังโดยวัฒนธรรมนอร์ตันซึ่งในทางกลับกันตามเล่ เล่แล้วมีลักษณะของวัฒนธรรมร่วมกันกับวัฒนธรรมเอสกิโม: การใช้งานของสุนัขทั้งสองต่อเรือคายัค, และการล่าสัตว์ที่มีปลาวาฬฉมวก พวกเขาแพร่กระจายไปทางทิศตะวันตกผ่านประเทศแคนาดาและในท้ายที่สุดบนเกาะกรีนแลนด์ แต่ปรากฏว่าบางส่วนของเล่ย้อนกลับไปที่การตั้งค่าหมู่บ้านถาวรทั้งในอลาสกาและไซบีเรีย.
จัด Anthropologically เป็นหลงกลางตามเอสกิโมใช้เวลาส่วนหนึ่งของปีในการย้ายหาอาหารและจากนั้นเป็นส่วนหนึ่งของ ปีที่กลางค่ายถาวรมากขึ้น ที่ใดก็ได้จากโหลถึงห้าสิบคนที่เดินทางอยู่ในกลุ่มล่าสัตว์ ปีแบ่งออกเป็นสามฤดูกาลล่าสัตว์โคจรรอบหนึ่งสัตว์ ฤดูกาลล่าสัตว์มีตรากวางคาริบูและปลาวาฬ วงจรประจำปีเริ่มต้นด้วยการล่าสัตว์และประทับตราสำคัญของฤดูใบไม้ผลิอย่างต่อเนื่องกับการล่าสัตว์กวางคาริบูในช่วงฤดูร้อนและการประมงในฤดูใบไม้ร่วง ล่ากวางคาริบูยังได้รับการติดตั้งในฤดูใบไม้ร่วง ในทางเหนือไกลปลาวาฬถูกล่าในต้นฤดูใบไม้ผลิ มันเป็นวงจรอย่างไม่หยุดยั้งเลิกกับงานเลี้ยงครั้งคราวหลังจากที่ล่าตราประทับและกวางคาริบูและมีงานแสดงสินค้าในช่วงฤดูร้อนที่กลุ่มจากไมล์รอบ ๆ เข้าร่วม.
แม้ว่าประชาชนอาร์กติกส่วนใหญ่ไม่ได้รับการจัดเป็นชนเผ่าเหล่านั้นของวันปัจจุบันอลาสก้าที่จะเอสกิโมผู้ชายใน Nome, เล่นกลองและร้องเพลงเต้นรำเป็นชายอีกคนหนึ่ง. ในระดับหนึ่ง เหตุผลหนึ่งที่ทำให้องค์กรดังกล่าวเป็นอาชีพล่าปลาวาฬของชาวพื้นเมืองทางตะวันตกเฉียงเหนืออลาสก้า คนเหล่านี้ตั้งถิ่นฐานอยู่ทางตอนเหนือของเทือกเขาบรูคส์และตามแนวชายฝั่งจาก Kotzebue ในทิศตะวันตกเฉียงใต้เพิ่มขึ้นไปที่จุดความหวังและทางทิศเหนือและทิศตะวันออกไปสาลี่ปากแม่น้ำโคลวิลล์และในปัจจุบันวันชายแดนแคนาดาที่จุดแบ่งเขต พื้นที่เหล่านี้ให้พื้นที่การให้อาหารที่อุดมไปด้วยสำหรับ bowhead ปลาวาฬ ผู้นำที่เข้มแข็งเป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับการเดินทางล่าปลาวาฬ; ดังนั้นผู้ชายที่มีอายุมากกว่าที่มีประสบการณ์ที่รู้วิธีที่จะจัดการกับ umiak ที่เรือไม้กรอบขนาดใหญ่ที่ใช้ในการล่าปลาวาฬ. พัน ๆ ปีเอสกิโมที่อาศัยอยู่ชีวิตมิได้บันทึกไว้โดยประวัติศาสตร์ นี้มีการเปลี่ยนแปลงที่มีการติดต่อครั้งแรกของพวกเขากับชาวยุโรป ไวกิ้งภายใต้เอริคสีแดงที่พบในกรีนแลนด์เอสกิโมใน 984. เกือบหกร้อยปีต่อมานักสำรวจชาวอังกฤษมาร์ติน Frobisher ได้ติดต่อกับเอสกิโมภาคกลางตอนเหนือของแคนาดา ใน 1741, สำรวจรัสเซียวิทูแบริ่งได้พบกับเอสกิโมลาสก้า มันเป็นที่คาดว่ามีประมาณ 40,000 เอสกิโมที่อาศัยอยู่ในอลาสก้าในเวลาที่มีครึ่งหนึ่งของพวกเขาที่อาศัยอยู่ในภาคเหนือทั้งในการตกแต่งภายในและในทิศตะวันตกเฉียงเหนือห่างไกล เอสกิโม, Aleut และชนพื้นเมืองอเมริกันที่อาศัยอยู่ด้านล่างอาร์กติกเป็นส่วนใหญ่ได้รับผลกระทบอย่างหนักจากการสัมผัสต้นนี้เนื่องมาจากพ่อค้าขนสัตว์รัสเซีย อย่างไรก็ตามทางตอนเหนือของเอสกิโมไม่ได้รับผลกระทบอย่างมากจนรอบที่สองของการรุกรานยุโรปในพื้นที่ที่นำโดยการค้าขยายตัวปลาวาฬ. เดินทางรัสเซียในภาคใต้นำไปสู่การล่มสลายของวัฒนธรรมใกล้ Aleutian นี้เป็นผลมาจากทั้งการแพร่กระจายของโรคโดยคนผิวขาวเช่นเดียวกับการฆาตกรรมทันที สำรวจขาวแรกที่ไปถึงอาร์กติกอลาสก้าเป็นอังกฤษจอห์นแฟรงคลินเซอร์และกัปตัน FW Beechey ทั้งตั้งข้อสังเกตการค้าที่กว้างขวางดำเนินการระหว่างเอสกิโมและกลุ่มอินเดีย สำรวจอื่น ๆ รวมทั้งอเล็กซานเด Kasherov ตั้งข้อสังเกตระบบนี้การซื้อขายที่ซับซ้อนเช่นกันซึ่งในสินค้าที่ถูกย้ายจากไซบีเรียไปสาลี่และกลับมาอีกครั้งผ่านทางเครือข่ายจัดขึ้นเป็นประจำงานแสดงสินค้าการค้า ทั้งหมดนี้มีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรกับการมาถึงของเวลเลอร์ยุโรปช่วงกลางศตวรรษที่สิบเก้า เดิมนักล่าวาฬสเปิร์มของแปซิฟิกฟลีตส์ล่าปลาวาฬเหล่านี้เข้ามาในภูมิภาคอาร์กติกดังต่อไปนี้การโยกย้าย bowhead ปลาวาฬไปทะเลโบฟอร์ตสำหรับการให้อาหารในช่วงฤดูร้อน ซึ่งแตกต่างจากเอสกิโมที่ใช้ทุกส่วนของวาฬเพื่อการดำรงชีวิตของพวกเขา, ฟลีตส์ปลาวาฬจากนิวอิงแลนด์และแคลิฟอร์เนียมีความสนใจเป็นหลักในการพบปะที่เส้นยาวและมีความยืดหยุ่นของเคราตินที่ทำหน้าที่เป็นระบบการกรองสำหรับ bowhead ปลาวาฬ วัสดุนี้ถูกนำมาใช้สำหรับการผลิตของทั้งสองปุ่มและตะขอรัดตัวและเรียกราคาสูง หนึ่ง bowhead ได้ผลปอนด์จำนวนมากและมีมูลค่า $ 8,000 เป็นเงินจำนวนมากในช่วงเวลานั้น. ใน 1867 ที่สหรัฐอเมริกาซื้ออลาสก้าและการดำเนินงานที่เพิ่มขึ้นการล่าปลาวาฬ การปรากฎตัวของเรือไอน้ำขับเคลื่อนต่อไปเพิ่มขึ้นจำนวนเรือในภูมิภาค ในไม่ช้าเรือล่าปลาวาฬจากทางใต้เป็นคุณลักษณะประจำในน่านน้ำอาร์กติก ผลของพวกเขาคือการทำลายของเครือข่ายการค้าที่ซับซ้อนสร้างขึ้นในช่วงศตวรรษที่ ด้วยเวลเลอร์ที่จะรับและส่งมอบสินค้าที่ผู้ประกอบการค้าเอสกิโมที่ถูกไม่จำเป็น ผลที่สองเนื่องจากการติดต่อระหว่างเวลเลอร์และเอสกิโมที่คือการแนะนำของโรคใหม่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ นี้ร่วมกับผลที่เห็นได้ชัดของอุตสาหกรรมล่าวาฬการลดลงของประชากรวาฬทำให้ชีวิตยากสำหรับเอสกิโม การพึ่งพาค่าจ้างดึงเอสกิโมจากการล่าสัตว์พันปียาวและการดำรงอยู่ของการซื้อขายที่พวกเขาลงนามในฐานะ deckhands หรือคำแนะนำ ชีวิตในหมู่บ้านกลายเป็นขวัญเสียเพราะการค้าวิสกี้ การตั้งถิ่นฐานขนาดเล็กหายไปอย่างสิ้นเชิง; คนอื่น ๆ ที่ได้รับผลกระทบอย่างมากโดยโรคที่นำโดยเวลเลอร์ จุดความหวังที่หายไปร้อยละ 12 ของประชากรในหนึ่งปี ในปี 1900, 200 เอสกิโมเสียชีวิตในจุดสาลี่จากการระบาดของโรคไข้หวัดมาโดยปลาวาฬและในปี 1902, 100 คนได้หายไปหัด. แม้ว่าจะค่อนข้างได้รับผลกระทบจากการดำเนินการล่าปลาวาฬเอสกิโมในพื้นที่น้ำจืดที่เรียกว่า Nuunamiut ยังเห็น ลดลงคมชัดในประชากรของพวกเขาจากช่วงกลางศตวรรษที่สิบเก้า ความเป็นอิสระของพวกเขาไม่ได้ป้องกันพวกเขาจากฝูงกวางคาริบูลดลงหรือจากโรคระบาดที่เพิ่มขึ้น เป็นผลให้คนเหล่านี้เกือบจะหายเกลี้ยงจากการตั้งถิ่นฐานในประเทศของพวกเขาย้ายแทนไปยังพื้นที่ชายฝั่งทะเล. MODERN ศกจำนวนของการกระทำที่กำลังดำเนินการในความพยายามที่จะปรับปรุงสภาพของเอสกิโมในตอนท้ายของศตวรรษที่สิบเก้าและปีแรกๆ ของ ศตวรรษที่ยี่สิบ. รัฐบาลสหรัฐแทรกแซง obstensibly เพื่อเยียวยาสถานการณ์ที่มีการศึกษาที่ดีขึ้น แต่แรงจูงใจที่อยู่เบื้องหลังกลยุทธ์นี้โดยรัฐบาลสหรัฐเป็นเรื่องของการถกเถียงกันมากโดยชาวบ้านจำนวนมากและนักวิชาการวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์เอสกิโม โรงเรียนที่ถูกจัดตั้งขึ้นสาลี่และจุดความหวังในยุค 1890 และชุมชนใหม่ได้รับการยอมรับเพียงครั้งเดียวที่พวกเขาจัดตั้งโรงเรียน รัฐบาลยังพยายามที่จะทำขึ้นสำหรับทรัพยากรที่หมดลงเช่นการค้าการล่าปลาวาฬเสียชีวิตออกมาในช่วงปีแรกของศตวรรษที่ยี่สิบเนื่องจากทรัพยากรที่หมดลงเช่นเดียวกับการค้นพบของทดแทนพบปะ สหรัฐสำนักการศึกษา, สำนักงานรับผิดชอบสำหรับเอสกิโมในขณะที่เรนเดียร์ที่นำเข้าจากไซบีเรีย พวกเขาวางแผนที่จะเปิดเอสกิโมประเพณีล่ากึ่งอยู่ประจำที่เข้ามาเร่ร่อนเลี้ยง อย่างไรก็ตามหลังจากที่จุดสูงสุดในช่วงต้นประชากรกวางเรนเดียในปี 1932 ตัวเลขของพวกเขาลดลงและการทดสอบกวางเรนเดียในท้ายที่สุดได้รับการพิสูจน์ความล้มเหลว เกมก็ไม่ได้มากมายและเปลี่ยนแปลงตัวเองเอสกิโมที่กำลังมองหามากกว่าวิธีการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต เป็นเวลาเริ่มต้นในปี ค.ศ. 1920 การค้าที่ทำจากขนสัตว์สุนัขจิ้งจอกทำหน้าที่เป็นอาหารเสริมเพื่อการดำรงชีวิต แต่ดักนำไปสู่การเพิ่มขึ้นรายละเอียดของวิธีการสหกรณ์ชีวิตแบบดั้งเดิม ฟ็อกซ์ซื้อขายสัตว์กินเวลาเพียงทศวรรษที่ผ่านมาและในช่วงทศวรรษที่ 1930 รัฐบาลสหรัฐได้รับการเทเงินมากขึ้นในพื้นที่ที่ตั้งสำนักงานไปรษณีย์และหน่วยงานบรรเทาความช่วยเหลือ ภารกิจที่นับถือศาสนาคริสต์ก็ยังสร้างโรงเรียนในภูมิภาค พร้อมกันกับปัญหาเหล่านี้คือการเพิ่มขึ้นของอัตราการตายจากวัณโรค. ค้นหาปิโตรเลียมยังได้รับผลกระทบอย่างมากในภูมิภาคนี้ นับตั้งแต่สิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สองที่มีการค้นพบน้ำมันลาดเหนือในปี 1968 วัฒนธรรมเช่นเดียวกับระบบนิเวศในภูมิภาคที่มีการเปลี่ยนแปลงในรูปแบบที่ไม่เคยคิดศตวรรษที่สิบเก้า

Results (Thai) 3:

ประวัติศาสตร์
กลุ่มสุดท้าย พื้นเมืองกลุ่มเข้ามาในทวีปอเมริกาเหนือ , เอสกิโมเบริ่งที่ดินข้ามสะพานบางระหว่าง 6000 B.C . และ 2000 ปีก่อนคริสตกาล ตามแหล่งต่าง ๆ นักมานุษยวิทยาได้เข้าใจวัฒนธรรมที่แตกต่างหลายยุคสมัยที่เริ่มรอบทะเลแบริ่ง . The Denbigh , ที่รู้จักกันเป็นวัฒนธรรมเครื่องมือขนาดเล็ก เริ่มเมื่อ 5 , 000 ปีและมากกว่าหลักสูตรของปีถัดไปมันแพร่กระจายไปทางทิศตะวันตก แม้ว่าอาร์กติก อลาสก้า และแคนาดา เชิงทะเล และมีชีวิตอยู่กับหิมะ กห์ส่วนใหญ่มาจากหิมะบ้าน ลักษณะการใช้หินเหล็กไฟใบมีดผิวปกคลุมเรือ , และธนู , Denbigh ถูกเปลี่ยนต่อไปเป็นประเพณีตะวันออกไปประมาณ 1000 BC
สัญญาณของทั้ง Denbigh และวัฒนธรรม Dorset ได้ค้นพบเว็บไซต์ ipiutak ที่รู้จักกันดี ตั้งอยู่ใกล้เอสกิโมที่จุดความหวัง ประมาณ 125 ไมล์เหนือของ Arctic Circle . จุดความหวังยังคงเป็นขนาดเล็กเอสกิโมหมู่บ้านปากของ kukpuk แม่น้ำ , ดูเหมือนจะได้รับอย่างต่อเนื่องที่อาศัยอยู่สำหรับ 2000 ปี ทําให้รู้จักกันเก่าแก่ที่สุดของชาวอินูอิต การตั้งถิ่นฐานประชากรของ ipiutak ประวัติศาสตร์อาจจะมีขนาดใหญ่กว่าของบ้านที่ทันสมัยของจุดความหวัง มีประชากรประมาณ 2 , 000 คน บ้านที่ ipiutak มีขนาดเล็ก ประมาณ 12 15 ฟุต มีหญ้าปกคลุมผนังและหลังคา ม้านั่งกับผนังใช้สำหรับนอน ในขณะที่ไฟกำลังอยู่ในภาวะซึมเศร้า กลาง เล็ก ห้องหลักสิ่งประดิษฐ์จากเว็บไซต์ระบุว่า ipiutak ล่าทะเลและที่ดินสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเหมือนอย่างเอสกิโมที่ทันสมัย ซีล , วอลรัสและ caribou ให้พื้นฐานของอาหารของพวกเขา แม้ว่าเครื่องมือล่าสัตว์ปลาวาฬรวมฉมวก ลอยเลื่อน และหายตัวไปจากเว็บไซต์นี้ กระดูกและงาช้างแกะสลักของหายากความรำลึกของไซบีเรียศิลปะโบราณที่พบ
บทกวีอื่น ๆตัดสินในหมู่บ้านชั่วคราวในช่วงยุคเดียวกัน การพัฒนาอย่างต่อเนื่องของคนเหล่านี้จะแสดงให้เห็นโดยความคล้ายคลึงกันทั้งในโบราณและโมเดิร์นเอสกิโมวัฒนธรรม เรียกโดยบางทะเลเบริ่ง วัฒนธรรมเก่าชาวต้นเหล่านี้เดินทางด้วยเรือคายัคและเรือผิว umiak ในเดือนที่อากาศอบอุ่น และเลื่อนในฤดูหนาว ที่อาศัยอยู่ใกล้ชายฝั่งพวกเขาล่าทะเลและที่ดิน สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม อยู่เล็ก ๆกึ่งใต้ดินที่อยู่อาศัย และพัฒนาระดับของทักษะศิลปะ วัฒนธรรมดอร์เซ็ท
ต่อมาแทนที่โดยวัฒนธรรมนอร์ตัน ซึ่งจะตามด้วย Thule ซึ่งมีลักษณะของ Thule วัฒนธรรมร่วมวัฒนธรรมชาวเอสกิโม : การใช้สุนัข , เลื่อน , เรือคายัค , และการล่าปลาวาฬ กับฉมวก .พวกเขากระจายไปทางทิศตะวันตก ผ่านแคนาดาและในที่สุดในกรีนแลนด์ อย่างไรก็ตาม ดูเหมือนว่าบางส่วนของ Thule ย้อนกลับมา กลับไปตั้งหมู่บ้านถาวรทั้งในอลาสกาและไซบีเรีย แบ่งเป็น กลางวันเดอเรอร์ส
สังคมวิทยาตาม , เอสกิโมใช้เวลาส่วนหนึ่งของปีในการย้าย , การค้นหาสำหรับอาหาร แล้ว ส่วนของปีที่กลางค่ายถาวรที่ใดก็ได้จากโหลห้าสิบคนเดินทางในกลุ่มล่าสัตว์ ปีแบ่งออกเป็น 3 ฤดูกาลหมุนเวียนรอบการล่าสัตว์ , สัตว์หนึ่ง การล่าสัตว์ฤดูกาลเป็นตราประทับ กระโดน และปลาวาฬ รอบปีเริ่มต้นด้วยสปริงซีลล่า ต่อด้วย Caribou ล่าสัตว์ในฤดูร้อน และตกปลาในฤดูใบไม้ร่วง เป็นคาริบูล่ายังติดในฤดูใบไม้ร่วง ในแดนไกลปลาวาฬที่ถูกล่าในฤดูใบไม้ผลิ มันเป็นวัฏจักรอย่างไม่หยุดยั้ง , เลิกกับ feasts เป็นครั้งคราวหลังประทับตรากวางคาริบูล่าและงานแสดงสินค้าในฤดูร้อน ซึ่งกลุ่มจากไมล์รอบ ๆเข้าร่วม แม้ว่าส่วนใหญ่ของประชาชนไม่ได้
หนาวจัดเป็นชนเผ่าที่ปัจจุบันอลาสก้าจะ

ชาวเอสกิโมคนใน Nome , Alaska เล่น กลอง และร้องเป็นผู้ชายเต้น .
ระดับหนึ่งเหตุผลหนึ่งที่ทำให้องค์กรดังกล่าวเป็นปลาวาฬอาชีพของทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของอลาสกา ชาวพื้นเมือง คนเหล่านี้อยู่ทางตอนเหนือของแม่น้ำช่วงและตามแนวชายฝั่งจากโคตส์บิวเอในทิศตะวันตกเฉียงใต้ ถึงความหวังจุดและทางเหนือและทางตะวันออกไปยัง Barrow , ปากแม่น้ำ Colville ไปถึงชายแดนแคนาดา - ที่บริเวณจุด พื้นที่เหล่านี้ให้รวย การให้เหตุผล bowhead ปลาวาฬผู้นำที่แข็งแกร่งและต้องการสำหรับปลาวาฬด้วย ดังนั้น คนรุ่นเก่าที่มีประสบการณ์ที่รู้วิธีการจัดการ umiak ขนาดใหญ่ กรอบไม้เรือใช้ล่าปลาวาฬ
นับพันปีที่ชาวเอสกิโมอาศัยอยู่ชีวิตองค์ประกอบสำคัญที่กำหนดโดยประวัติ นี้มีการเปลี่ยนแปลงกับการติดต่อครั้งแรกกับชาวยุโรป ไวกิ้งภายใต้เอริคสีแดงพบเอสกิโมในกรีนแลนด์ใน 984 . เกือบหกร้อยปี