โรคหลอดเลือดสมอง คือ ภาวะที่สมองขาด

โรคหลอดเลือดสมอง คือ ภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยงเนื่องจากหลอดเลือดตีบ หลอดเลือดอุดตัน หรือหลอดเลือดแตก ส่งผลให้เนื้อเยื่อในสมองถูกทำลาย เซลล์สมองเสียหายหรือตาย

ประเภทของโรคหลอดเลือดสมอง

• โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน (Ischaemic stroke) เกิดจากเส้นเลือดสมองอุดตันจากลิ่มเลือดหรือไขมัน
• โรคหลอดเลือดสมองแตก (Haemorrhagic stroke) ทำให้มีเลือดออกภายในสมอง
• โรคสมองขาดเลือดชั่วคราว (Transient ischaemic attack: TIA) เป็นภาวะที่หลอดเลือดสมองขาดเลือดชั่วคราวใน
ช่วงเวลาสั้นๆ
• โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดจากเส้นเลือดแดงบริเวณต้นคอฉีกขาด (Cervical artery dissection) ส่งผลให้เลือด
ที่ขึ้นไปเลี้ยงสมองลดลง

อาการของโรคหลอดเลือดสมอง

อาการของโรคหลอดเลือดสมองแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับชนิดหรือสาเหตุของโรคและส่วนของสมองที่ได้รับผลกระทบ โดยอาการที่เกิดขึ้นมักจะเกิดทันทีทันใดภายในเวลาไม่กี่วินาทีหรือนาที
มีหลักการจำง่ายๆ ที่สามารถนำไปใช้ตรวจคัดกรองและให้การช่วยเหลือ เมื่อสงสัยว่ากำลังพบผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง คือ “FAST” ซึ่งเป็นอักษรย่อที่มาจากคำต่อไปนี้
Facial weakness กล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรงทำให้หน้าเบี้ยวเมื่อให้ผู้ป่วยยิ้ม หรือยิงฟัน
Arm weakness กล้ามเนื้อแขน/ขาอ่อนแรง
Speech problems ไม่สามารถพูดคุยสื่อสารได้ตามปกติ
Time การรีบติดต่อแพทย์หรือหน่วยบริการฉุกเฉินในทันที ที่คิดว่าเกิดโรคหลอดเลือดสมอง
ยังมีอาการอื่นๆ ที่พบได้บ่อยของโรคหลอดเลือดสมอง ได้แก่ ตาพร่ามัวหรือมองไม่เห็นโดยฉับพลัน อยู่ในภาวะสับสนมึนงง การพูดคุยสื่อสารผิดปกติ สูญเสียการทรงตัว ปวดหัวอย่างรุนแรง

ภาวะแทรกซ้อนของโรคหลอดเลือดสมอง

• สูญเสียความรู้สึกด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย
• เป็นอัมพฤกต์หรืออัมพาต ซึ่งมักเป็นครึ่งซีกด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย
• กลืนลำบาก
• มีปัญหาในการพูด อ่านและเขียน
• มีปัญหาในการมอง เช่น เห็นภาพซ้อน หรือตาบอดบางส่วน
• มีปัญหาด้านความจำ
• มีปัญหาในด้านการขับถ่าย เช่น ปัสสาวะเล็ด ท้องผูก
• รู้สึกเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าและมีปัญหาการนอนหลับ
• พฤติกรรมเปลี่ยนแปลงผิดปกติ

นอกจากนี้การที่ผู้ป่วยไม่ค่อยได้เคลื่อนไหวร่างกาย ก็ทำให้มีความเสี่ยงในการเกิดโรคอื่นๆ ตามมา เช่น แผลกดทับ การเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ (Deep Vein Thrombosis) กล้ามเนื้อข้อต่อยึดติด โรคปอดบวม เป็นต้น

ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง

มีปัจจัยหลายประการทั้งด้านลักษณะตัวบุคคลและพฤติกรรม ที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง อาทิอายุมาก การมีประวัติโรคหลอดเลือดสมองหรือโรคหัวใจในครอบครัว การสูบบุหรี่ การดื่มสุรามากเป็นประจำ การใช้สารเสพติด เช่น โคเคน
ส่วนปัจจัยด้านโรคประจำตัวที่เพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง ได้แก่ ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวานไขมันในเลือดสูง โรคอ้วน โรคหัวใจเต้นผิดปกติ ภาวะที่ทำให้เลือดออกง่าย เช่น โรคฮีโมฟีเลีย

การตรวจวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง

การตรวจที่สำคัญประกอบด้วย การวัดระดับความดันโลหิต การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ อาจมีการเจาะเลือดเพื่อตรวจวัดระดับน้ำตาลและไขมันในเลือดเพิ่มเติม รวมถึงการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (CT หรือ MRI) หากแพทย์เห็นว่ามีความจำเป็น

การรักษาโรคหลอดเลือดสมอง

การรักษาทั่วไป เช่น การให้น้ำเกลือ การให้ออกซิเจน การสอดใส่สายทางจมูกให้อาหารถ้าผู้ป่วยมีปัญหาเกี่ยวกับการกลืนอาหาร

ยารักษาโรคหลอดเลือดสมอง

ชนิดของยาที่ใช้กับผู้ป่วยขึ้นอยู่กับชนิดของโรคหลอดเลือดสมองที่เป็น ตัวอย่างเช่น ถ้าเป็นชนิดหลอดเลือดตีบตัน หรือสมองขาดเลือดชั่วคราว (TIA) แพทย์จะใช้ยาป้องกันไม่ให้เลือดอุดตันเพิ่มเติม เช่น Aspirin หรือ Clopidogrel แต่ถ้าเป็นชนิดหลอดเลือดแตกก็จะใช้ยากลุ่มที่ช่วยให้มีการแข็งตัวของเลือดและ/หรือยาควบคุมระดับความดันโลหิต

การผ่าตัด

การรักษาด้วยการผ่าตัดเหมาะกับผู้ป่วยบางรายเท่านั้น อย่างกรณีการผ่าตัดเพื่อเอาเลือดที่ออกในสมองออก หรือผ่าตัดเพื่อเอาก้อนไขมันที่ขัดขวางการไหลเวียนของเลือดออก

การฟื้นฟูสมรรถภาพ

การฟื้นตัวจากโรคหลอดเลือดสมองในแต่ละกรณีมีความแตกต่างกัน โดยส่วนใหญ่จะมีอาการดีขึ้นในช่วงสัปดาห์หรือช่วงเดือนแรกๆ หลังจากเกิดอาการ การฟื้นฟูสมรรถภาพนอกจากจะมีแพทย์และพยาบาลดูแลผู้ป่วยแล้ว ยังมีนักกายภาพบำบัด นักอาชีวเวชศาสตร์ นักเวชศาสตร์การสื่อความหมายหรือนักแก้ไขการพูด (speech and language therapists) นักจิตวิทยา และจักษุแพทย์

การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง

คุณสามารถลดความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดสมองได้ โดยการปรับวิถีการดำเนินชีวิตให้มีความเหมาะสม เช่น หยุดสูบบุหรี่ ไม่ดื่มสุราปริมาณมากเกินกว่าคำแนะนำ รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ ลดการบริโภคเกลือ ลดระดับไขมันในเลือดและออกกำลังกายเป็นประจำ ซึ่งจะช่วยลดความดันโลหิตและควบคุมระดับไขมันในร่างกาย

Results (Thai) 1:

โรคหลอดเลือดสมองคือภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยงเนื่องจากหลอดเลือดตีบหลอดเลือดอุดตันหรือหลอดเลือดแตกส่งผลให้เนื้อเยื่อในสมองถูกทำลายเซลล์สมองเสียหายหรือตาย ประเภทของโรคหลอดเลือดสมอง•โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน (หัวใจขาดเลือดโรคหลอดเลือดสมอง) เกิดจากเส้นเลือดสมองอุดตันจากลิ่มเลือดหรือไขมัน•โรคหลอดเลือดสมองแตก (Haemorrhagic จังหวะ) ทำให้มีเลือดออกภายในสมอง•โรคสมองขาดเลือดชั่วคราว (โจมตีหัวใจขาดเลือดชั่วคราว: เตี้ย) เป็นภาวะที่หลอดเลือดสมองขาดเลือดชั่วคราวใน ช่วงเวลาสั้น ๆ•โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดจากเส้นเลือดแดงบริเวณต้นคอฉีกขาด (ชำแหละมดลูกหลอดเลือดแดง) ส่งผลให้เลือด ที่ขึ้นไปเลี้ยงสมองลดลง อาการของโรคหลอดเลือดสมองอาการของโรคหลอดเลือดสมองแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับชนิดหรือสาเหตุของโรคและส่วนของสมองที่ได้รับผลกระทบโดยอาการที่เกิดขึ้นมักจะเกิดทันทีทันใดภายในเวลาไม่กี่วินาทีหรือนาทีมีหลักการจำง่าย ๆ ที่สามารถนำไปใช้ตรวจคัดกรองและให้การช่วยเหลือเมื่อสงสัยว่ากำลังพบผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองคือ "รวดเร็ว" ซึ่งเป็นอักษรย่อที่มาจากคำต่อไปนี้ผิวหน้าอ่อนแอกล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรงทำให้หน้าเบี้ยวเมื่อให้ผู้ป่วยยิ้มหรือยิงฟันแขนจุดอ่อนกล้ามเนื้อแขน/ขาอ่อนแรงไม่สามารถพูดคุยสื่อสารได้ตามปกติปัญหาเสียงเวลาการรีบติดต่อแพทย์หรือหน่วยบริการฉุกเฉินในทันทีที่คิดว่าเกิดโรคหลอดเลือดสมองยังมีอาการอื่น ๆ ที่พบได้บ่อยของโรคหลอดเลือดสมองได้แก่ตาพร่ามัวหรือมองไม่เห็นโดยฉับพลันอยู่ในภาวะสับสนมึนงงการพูดคุยสื่อสารผิดปกติสูญเสียการทรงตัวปวดหัวอย่างรุนแรง ภาวะแทรกซ้อนของโรคหลอดเลือดสมอง•สูญเสียความรู้สึกด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย•เป็นอัมพฤกต์หรืออัมพาตซึ่งมักเป็นครึ่งซีกด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย•กลืนลำบาก•มีปัญหาในการพูดอ่านและเขียน•มีปัญหาในการมองเช่นเห็นภาพซ้อนหรือตาบอดบางส่วน•มีปัญหาด้านความจำ•มีปัญหาในด้านการขับถ่ายเช่นปัสสาวะเล็ดท้องผูก•รู้สึกเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าและมีปัญหาการนอนหลับ•พฤติกรรมเปลี่ยนแปลงผิดปกตินอกจากนี้การที่ผู้ป่วยไม่ค่อยได้เคลื่อนไหวร่างกายก็ทำให้มีความเสี่ยงในการเกิดโรคอื่น ๆ ตามมาเช่นแผลกดทับการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ (เลือดหลอดเลือดดำชั้นลึก) กล้ามเนื้อข้อต่อยึดติดโรคปอดบวมเป็นต้น ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองมีปัจจัยหลายประการทั้งด้านลักษณะตัวบุคคลและพฤติกรรมที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองอาทิอายุมากการมีประวัติโรคหลอดเลือดสมองหรือโรคหัวใจในครอบครัวการสูบบุหรี่การดื่มสุรามากเป็นประจำการใช้สารเสพติดเช่นโคเคนส่วนปัจจัยด้านโรคประจำตัวที่เพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดสมองได้แก่ความดันโลหิตสูงโรคเบาหวานไขมันในเลือดสูงโรคอ้วนโรคหัวใจเต้นผิดปกติภาวะที่ทำให้เลือดออกง่ายเช่นโรคฮีโมฟีเลีย การตรวจวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมองการตรวจที่สำคัญประกอบด้วยการวัดระดับความดันโลหิตการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจอาจมีการเจาะเลือดเพื่อตรวจวัดระดับน้ำตาลและไขมันในเลือดเพิ่มเติมหากแพทย์เห็นว่ามีความจำเป็นรวมถึงการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (CT หรือ MRI) การรักษาโรคหลอดเลือดสมองการรักษาทั่วไปเช่นการให้น้ำเกลือการให้ออกซิเจนการสอดใส่สายทางจมูกให้อาหารถ้าผู้ป่วยมีปัญหาเกี่ยวกับการกลืนอาหารยารักษาโรคหลอดเลือดสมองชนิดของยาที่ใช้กับผู้ป่วยขึ้นอยู่กับชนิดของโรคหลอดเลือดสมองที่เป็นตัวอย่างเช่นถ้าเป็นชนิดหลอดเลือดตีบตันหรือสมองขาดเลือดชั่วคราว (เตี้ย) แพทย์จะใช้ยาป้องกันไม่ให้เลือดอุดตันเพิ่มเติมเช่นแอสไพรินหรือ Clopidogrel แต่ถ้าเป็นชนิดหลอดเลือดแตกก็จะใช้ยากลุ่มที่ช่วยให้มีการแข็งตัวของเลือดและ/หรือยาควบคุมระดับความดันโลหิตการผ่าตัดการรักษาด้วยการผ่าตัดเหมาะกับผู้ป่วยบางรายเท่านั้นอย่างกรณีการผ่าตัดเพื่อเอาเลือดที่ออกในสมองออกหรือผ่าตัดเพื่อเอาก้อนไขมันที่ขัดขวางการไหลเวียนของเลือดออก การฟื้นฟูสมรรถภาพการฟื้นตัวจากโรคหลอดเลือดสมองในแต่ละกรณีมีความแตกต่างกันโดยส่วนใหญ่จะมีอาการดีขึ้นในช่วงสัปดาห์หรือช่วงเดือนแรก ๆ หลังจากเกิดอาการการฟื้นฟูสมรรถภาพนอกจากจะมีแพทย์และพยาบาลดูแลผู้ป่วยแล้วยังมีนักกายภาพบำบัดนักอาชีวเวชศาสตร์นักเวชศาสตร์การสื่อความหมายหรือนักแก้ไขการพูด (คำพูดและภาษาบำบัด) นักจิตวิทยาและจักษุแพทย์ การป้องกันโรคหลอดเลือดสมองคุณสามารถลดความเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดสมองได้โดยการปรับวิถีการดำเนินชีวิตให้มีความเหมาะสมเช่นหยุดสูบบุหรี่ไม่ดื่มสุราปริมาณมากเกินกว่าคำแนะนำรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพลดการบริโภคเกลือลดระดับไขมันในเลือดและออกกำลังกายเป็นประจำซึ่งจะช่วยลดความดันโลหิตและควบคุมระดับไขมันในร่างกาย

Results (Thai) 2:

โรคหลอดเลือดสมองคือ หลอดเลือดอุดตันหรือหลอดเลือดแตกส่งผลให้เนื้อเยื่อในสมองถูกทำลาย โรคหลอดเลือดสมองตีบตัน (โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือด) โรคหลอดเลือดสมองแตก (โรคหลอดเลือดสมองเลือดออก) มีเลือดทำให้ออกภายในสมอง•โรคสมองขาดเลือดชั่วคราว(โจมตีขาดเลือดชั่วคราว: TIA) (ผ่าหลอดเลือดปากมดลูก) คือ "FAST" ความอ่อนแอ หรือยิงฟันอ่อนแอแขนกล้ามเนื้อแขน / ขาอ่อนแรงปัญหาคำพูดไม่สามารถพูดคุยสื่อสารได้ตามปกติเวลา ที่พบได้บ่อยของโรคหลอดเลือดสมอง ได้แก่ ตาพร่ามัวหรือมองไม่เห็นโดยฉับพลันอยู่ในภาวะสับสนมึนงงการพูดคุยสื่อสารผิดปกติสูญเสียการทรงตัว เป็นอัมพฤกต์หรืออัมพาต ลำบากกลืน•มีผู้ช่วยในหัวเรื่อง: การพูดอ่านและเขียน•มีผู้ช่วยในหัวเรื่อง: การมองเห็นเช่นภาพซ้อนหรือตาบอดบางส่วน•มีผู้ช่วยด้านความจำ•มีผู้ช่วยในด้านหัวเรื่อง: การขับถ่ายปัสสาวะเล็ดเช่นท้องผูก• ตามมาเช่นแผลกดทับการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ (ลึกอุดตันหลอดเลือดดำ) กล้ามเนื้อข้อต่อยึดติดโรคปอดบวม อาทิอายุมาก การสูบบุหรี่การดื่มสุรามากเป็นประจำการใช้สารเสพติดเช่น ได้แก่ ความดันโลหิตสูงโรคเบาหวานไขมันในเลือดสูงโรคอ้วนโรคหัวใจเต้นผิดปกติภาวะที่ทำให้เลือดออกง่ายเช่น การวัดระดับความดันโลหิตการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ รวมถึงการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (CT หรือ MRI) เช่นการให้น้ำเกลือการให้ออกซิเจน ตัวอย่างเช่นถ้าเป็นชนิดหลอดเลือดตีบตันหรือสมองขาดเลือดชั่วคราว (TIA) เช่นแอสไพรินหรือ Clopidogrel หลังจากเกิดอาการ ยังมีนักกายภาพบำบัดนักอาชีวเวชศาสตร์ (การพูดและการบำบัดภาษา) นักจิตวิทยา เช่นหยุดสูบบุหรี่ รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพลดการบริโภคเกลือ

Results (Thai) 3:

โรคหลอดเลือดสมองความภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยงเนื่องจากหลอดเลือดตีบหลอดเลือดอุดตันหรือหลอดเลือดแตกส่งผลให้เนื้อเยื่อในสมองถูกทำลายเซลล์สมองเสียหายหรือตาย



ประเภทของโรคหลอดเลือดสมองบริการโรคหลอดเลือดสมองตีบตัน ( ischaemic stroke ) เกิดจากเส้นเลือดสมองอุดตันจากลิ่มเลือดหรือไขมัน
- โรคหลอดเลือดสมองแตก ( คนไข้โรคหลอดเลือดสมอง ) ทำให้มีเลือดออกภายในสมอง
- โรคสมองขาดเลือดชั่วคราว ( กัลปพฤกษ์ :เตี้ย ) เป็นภาวะที่หลอดเลือดสมองขาดเลือดชั่วคราวในช่วงเวลาสั้นๆ
-
โรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดจากเส้นเลือดแดงบริเวณต้นคอฉีกขาด ( หลอดเลือดแดงปากมดลูกฉีกขาด ) ส่งผลให้เลือด




ที่ขึ้นไปเลี้ยงสมองลดลงอาการของโรคหลอดเลือดสมองอาการของโรคหลอดเลือดสมองแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับชนิดหรือสาเหตุของโรคและส่วนของสมองที่ได้รับผลกระทบโดยอาการที่เกิดขึ้นมักจะเกิดทันทีทันใดภายในเวลาไม่กี่วินาทีหรือนาที
มีหลักการจำง่ายๆที่สามารถนำไปใช้ตรวจคัดกรองและให้การช่วยเหลือเมื่อสงสัยว่ากำลังพบผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองความรวดเร็ว " " ซึ่งเป็นอักษรย่อที่มาจากคำต่อไปนี้
ใบหน้าอ่อนกล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรงทำให้หน้าเบี้ยวเมื่อให้ผู้ป่วยยิ้มหรือยิงฟัน
แขนอ่อนกล้ามเนื้อแขน / ขาอ่อนแรง

ไม่สามารถพูดคุยสื่อสารได้ตามปกติกล่าวปัญหาเวลาการรีบติดต่อแพทย์หรือหน่วยบริการฉุกเฉินในทันทีที่คิดว่าเกิดโรคหลอดเลือดสมอง
ยังมีอาการอื่นๆที่พบได้บ่อยของโรคหลอดเลือดสมองได้แก่ตาพร่ามัวหรือมองไม่เห็นโดยฉับพลันอยู่ในภาวะสับสนมึนงงการพูดคุยสื่อสารผิดปกติสูญเสียการทรงตัวปวดหัวอย่างรุนแรง



ภาวะแทรกซ้อนของโรคหลอดเลือดสมองบริการสูญเสียความรู้สึกด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย
-
-
- เป็นอัมพฤกต์หรืออัมพาตซึ่งมักเป็นครึ่งซีกด้านใดด้านหนึ่งของร่างกายกลืนลำบากมีปัญหาในการพูดอ่านและเขียน
บริการมีปัญหาในการมองเช่นเห็นภาพซ้อนหรือตาบอดบางส่วน
-
- มีปัญหาด้านความจำมีปัญหาในด้านการขับถ่ายเช่นปัสสาวะเล็ดท้องผูก

-

- รู้สึกเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าและมีปัญหาการนอนหลับพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงผิดปกตินอกจากนี้การที่ผู้ป่วยไม่ค่อยได้เคลื่อนไหวร่างกายก็ทำให้มีความเสี่ยงในการเกิดโรคอื่นๆตามมาเช่นแผลกดทับการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดดำ ( อุดตันหลอดเลือดดำลึก ) กล้ามเนื้อข้อต่อยึดติดโรคปอดบวมเป็นต้น

ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง

มีปัจจัยหลายประการทั้งด้านลักษณะตัวบุคคลและพฤติกรรมที่เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองอาทิอายุมากการมีประวัติโรคหลอดเลือดสมองหรือโรคหัวใจในครอบครัวการสูบบุหรี่การดื่มสุรามากเป็นประจำ